Đồng Tâm Cứu Nước

Động cơ của các cuộc tấn công phối hợp vào hai trụ sở xã ở tỉnh Đắk Lắk vẫn chưa rõ ràng.

Sebastian StrangioNgày 19 tháng 6 năm 2023   – Diplomat

Lực lượng an ninh Việt Nam đã bắt giữ hơn 50 người ở vùng Tây Nguyên, những người mà họ cho là có liên quan đến các vụ tấn công chết người vào hai trụ sở xã ở tỉnh Đắk Lắk vào tuần trước. Vụ tấn công xảy ra vào rạng sáng ngày 11/6 tại huyện Cư Kuin khiến 9 người thiệt mạng, trong đó có 4 công an, 2 cán bộ xã và 3 dân thường.

Trong một bản tin đăng ngày thứ Sáu, Đài Á châu Tự do (RFA) dẫn lời người phát ngôn Bộ Công an (CSVN) nói rằng những người bị bắt, theo tin của RFA, là “những thanh niên có ảo tưởng và thái độ cực đoan, đã bị những kẻ cầm đầu xúi giục, tiếp tay thông qua mạng internet.”

Cuộc tấn công diễn ra tại một khu vực có nhiều nhóm thiểu số bản địa được gọi chung là Dega, hay người Thượng. Trong thông báo của Bộ về vụ tấn công, khoảng 40 người đã tấn công trước bình minh vào các tòa nhà Ủy ban Nhân dân và trụ sở công an ở các xã Ea Tiêu và Ea Ktur, nằm ở phía nam của tỉnh lỵ Buôn Ma Thuột. Bom xăng và lựu đạn cũng được cho là đã được sử dụng trong vụ tấn công, người phát ngôn Bộ Công an Tô An Xô nói với các phóng viên vào tuần trước rằng những kẻ tấn công “được lệnh giết các sĩ quan và cảnh sát địa phương ngay lập tức, lấy đi tài sản và vũ khí của họ.”

Hiện vẫn chưa rõ liệu có bất kỳ kẻ tấn công nào bị thương hoặc thiệt mạng trong vụ tấn công hay không, nhưng sự kiện đã khiến lực lượng an ninh ở Đắk Lắk phải triển khai một cách đáng sợ trong khi cảnh sát truy lùng những kẻ liên quan. Trong khi đó, chính quyền tỉnh đã ra thông báo kêu gọi người dân đặt niềm tin vào chính quyền. “Đừng nghe, đừng tin, đừng theo” những người thúc đẩy các chương trình nghị sự “phản động”, họ nói.

Như Michael Tatarski đã lưu ý trong bản tin Việt Nam Weekly không thể thiếu của mình, vụ tấn công Đắk Lắk là “vụ bạo lực bùng nổ cao độ nhất kể từ sau biến cố Đồng Tâm nhạy cảm ở ngoại ô Hà Nội vào tháng 1 năm 2020.” Điều đó liên quan đến tranh chấp đất đai giữa làng Đồng Tâm, miền bắc Việt Nam và Tập đoàn Viettel, công ty truyền thông do quân đội điều hành của Việt Nam. Tranh chấp lên đến tột đỉnh trong một cuộc đụng độ lớn trong đó ba sĩ quan cảnh sát thiệt mạng.

Động cơ và mục tiêu của những kẻ tấn công Đắk Lắk vẫn chưa rõ ràng, nhưng Tây Nguyên đã chứng kiến ​​các cuộc biểu tình và đụng độ định kỳ giữa người Thượng và nhà nước trung ương, đặc biệt là về tranh chấp đất đai, khó khăn kinh tế và đàn áp các nhà thờ Tin lành chưa đăng ký.

Trong một báo cáo năm 2018, Tổ chức Theo dõi Nhân quyền báo cáo rằng người Thượng tiếp tục là đối tượng của “cuộc đàn áp chính trị và tôn giáo đang diễn ra của chính phủ”, bao gồm “sự đe dọa, bắt giữ tùy tiện và ngược đãi khi bị giam giữ.” Kết quả là ngày càng có nhiều người Thượng, đặc biệt là người theo đạo Cơ đốc, xin tị nạn ở Campuchia và Thái Lan.

Tất cả những điều này được đặt trong bối cảnh lịch sử đầy rủi ro. Trong Chiến tranh Đông Dương, một số nhóm người Thượng đã chiến đấu cho Việt Nam Cộng hòa ở miền Nam và sau đó tiến hành một cuộc nổi dậy vũ trang chống lại nhà nước kéo dài cho đến đầu những năm 1990. Kể từ đó, Đảng Cộng sản Việt Nam (ĐCSVN) đã nhìn người dân bản địa ở Tây Nguyên với con mắt nghi ngờ, và thể hiện xu hướng coi những biểu hiện bất bình về sắc tộc và chính trị là động cơ của chủ nghĩa ly khai và phản quốc.

Một số tin tức nhỏ xuất hiện về vụ việc ở Đắk Lắk đã lọt qua bộ lọc chính trị của truyền thông nhà nước Việt Nam, vốn luôn tìm cách mô tả những kẻ tấn công là tội phạm thông thường mà không có mục đích chính trị hợp pháp. Như người phát ngôn Bộ Công an Tô Ân Xô đã nói, những kẻ tấn công “có tổ chức, bạo lực, táo tợn, man rợ và vô nhân đạo.”

Ngay cả khi đúng là các cuộc tấn công không được thúc đẩy bởi các mục tiêu chính trị rõ ràng, thì chúng có khả năng không thể tách rời khỏi những năm nhà nước đàn áp và căng thẳng về đất đai và tài nguyên. Khi đưa tin về các cuộc đụng độ, RFA dẫn lời một nhà nghiên cứu ẩn danh chuyên nghiên cứu về văn hóa bản địa Tây Nguyên, người này suy đoán rằng những kẻ tấn công “có thể đã đi vào ngõ cụt” và hành động trong sự tuyệt vọng.

Dù động cơ chính xác là gì, chính quyền Việt Nam rõ ràng sẽ sử dụng sự việc để tăng cường bộ máy giám sát hơn nữa, khiến cho các cuộc tấn công như vậy tiếp tục chỉ là vấn đề thời gian.

NHÂN VIÊN TÁC GIẢ

Sebastian Strangio

Sebastian Strangio là biên tập viên khu vực Đông Nam Á của The Diplomat. 

Tags: độc tài, toàn trị, việt nam