Báo Cáo về Tình Trạng Nhân Quyền tại Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam (2024–2025)

From: Alliance for Vietnam’s Democracy <info@endcommunism.net>
Date: Fri, Dec 19, 2025 at 1:07 AM
Subject: [tvbqgvn] Bản Trình Báo Đệ Nạp Các Phái Bộ Thường Trực Các Quốc Gia Thành Viên Liên Hiệp Quốc
To: <lmvdccvn@googlegroups.com>

Kính gửi: Các Phái Bộ Thường Trực Các Quốc Gia Thành Viên Liên Hiệp Quốc

Ngày: Quốc Tế Nhân Quyền, 10 tháng 12 năm 2025

Chủ đề: Hồ sơ chi tiết về các vi phạm có hệ thống, sự thụt lùi về lập pháp và chiến dịch triệt tiêu Xã hội Dân sự trong bối cảnh Kiểm điểm Định kỳ Phổ quát (UPR) chu kỳ IV

Tóm Lược Điều Hành

Bản báo cáo này trình bày một cuộc phân tích pháp lý về bối cảnh nhân quyền tại Việt Nam trong giai đoạn từ cuối năm 2023 đến tháng 11 năm 2025. Được soạn thảo nhằm mục đích thông tin cho các phái bộ thường trực Liên Hiệp Quốc, tài liệu này là một hồ sơ đối chiếu gay gắt giữa những cam kết ngoại giao hào nhoáng của nhà cầm quyền Cộng sản Việt Nam (CSVN) tại cơ chế UPR và tư cách thành viên Hội đồng Nhân quyền LHQ (2023–2025) với một thực tế đen tối tại quốc nội: sự đàn áp có hệ thống, luật pháp hà khắc và việc xóa sổ không thương tiếc các tổ chức xã hội dân sự độc lập.

Đặc điểm định hình giai đoạn 2024–2025 là sự chuyển dịch từ trấn áp phản ứng sang học thuyết “đàn áp phủ đầu,” được hợp thức hóa bởi mật lệnh Chỉ thị 24 của Bộ Chính trị đảng Cộng sản và được thi hành dưới quyền lực tập trung của guồng máy công an trị sau khi Tổng Bí thư Tô Lâm thâu tóm quyền lực.¹ Nhà cầm quyền đã định nghĩa lại khái niệm an ninh quốc gia để hình sự hóa các hoạt động hợp tác quốc tế, vận động quyền lao động, chính sách môi trường và tự do tôn giáo.

Báo cáo này vạch trần bốn trụ cột của sự suy đồi này:

1. Thể chế hóa sự đàn áp: Việc triển khai Chỉ thị 24 và Nghị định 147 đã tạo ra một “bức màn sắt” pháp lý, nơi hội nhập quốc tế bị tách rời khỏi tự do chính trị. Nhà cầm quyền xem xã hội dân sự không phải là đối tác phát triển, mà là mầm mống của “cách mạng màu”.²

2. Thanh trừng giới chuyên gia cải cách: Trong một động thái chưa từng có, guồng máy an ninh đã nhắm vào các quan chức và chuyên gia ngay trong bộ máy nhà nước—những người đang nỗ lực điều chỉnh luật pháp theo tiêu chuẩn quốc tế, đặc biệt là về quyền lao động và Công ước 87 của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO).⁴

3. Vũ khí hóa tài chính khí hậu: Mặc dù đã nhận gói tài trợ 15,5 tỷ Mỹ kim từ Quan hệ Đối tác Chuyển đổi Năng lượng Công bằng (JETP), nhà cầm quyền đã tống giam hàng loạt lãnh đạo môi trường cần thiết để giám sát việc thực thi, sử dụng cáo buộc ngụy tạo “trốn thuế” để che đậy động cơ chính trị.⁶

4. Đàn áp xuyên quốc gia và bao che tội ác: Cánh tay bạo lực của nhà nước đã vươn ra khỏi biên giới, thực hiện các vụ bắt cóc tại Thái Lan và câu kết với an ninh ngoại bang—điển hình là Trung Cộng—dẫn đến cái chết mờ ám của các lãnh đạo tôn giáo Tây Tạng ngay trên lãnh thổ Việt Nam.⁸

Bản phân tích kết luận rằng Việt Nam hiện đang vi phạm nghiêm trọng các nghĩa vụ trong Công ước Quốc tế về các Quyền Dân sự và Chính trị (ICCPR). Sự tham gia của Hà Nội vào các cơ chế LHQ chỉ mang tính chất trình diễn, bác bỏ các khuyến nghị cốt lõi về tự do căn bản trong khi ráo riết tìm kiếm ghế tại Hội đồng Nhân quyền để làm bình phong che chắn cho các sai phạm.

Ở Đại Sứ Quán Phần Lan với bà Lãnh Sự

Hình từ trái sang phải: HT Thích Huyền Việt – Bs Trần Quốc Hưng – LS Nguyễn Linh – BS Võ Đình Hữu – Bà Lãnh Sự Phần Lan

Bối Cảnh Chính Trị và Địa Chính Trị của Sự Đàn Áp

Để thấu hiểu sự xuống cấp nhân quyền trong giai đoạn 2024–2025, cần đặt những vi phạm này vào bối cảnh tái cấu trúc quyền lực cực đoan của giới lãnh đạo Hà Nội. Đây là thời kỳ Bộ Công an thâu tóm toàn bộ quyền lực trong đảng Cộng sản Việt Nam (ĐCSVN).

2.1 Sự Trỗi Dậy của Nhà Nước Công An Trị

Việc Tô Lâm, cựu Bộ trưởng Công an, leo lên ghế Tổng Bí thư vào giữa năm 2024 đánh dấu sự thắng thế tuyệt đối của phe “thanh kiếm và lá chắn” trước phe kỹ trị và ý thức hệ trong Đảng.¹ Cuộc chuyển giao quyền lực này được dọn đường bằng những cuộc thanh trừng nội bộ khốc liệt dưới chiêu bài “Đốt lò”, loại bỏ 5 ủy viên Bộ Chính trị.

Dưới mô hình cai trị mới này, ranh giới giữa “an ninh quốc gia” và “sự tồn vong của chế độ” đã bị xóa nhòa. Việt Nam đã chuyển sang mô hình công an trị, nơi Bộ Công an kiểm soát trực tiếp kinh tế, ngoại giao và xã hội. Sự tập trung quyền lực này giải thích cho sự tàn bạo và hiệu quả của các đợt trấn áp gần đây; đàn áp không còn là ngẫu nhiên mà là quốc sách để bảo đảm sự độc tôn của Đảng.⁴

2.2 Chỉ thị 24: Cương Lĩnh Đàn Áp

Sự kiện chấn động nhất giai đoạn 2024–2025 là việc bại lộ và triển khai mật lệnh Chỉ thị 24-CT/TW của Bộ Chính trị, ban hành ngày 13 tháng 7 năm 2023. Tài liệu mật này, được Dự án 88 (Project 88) phanh phui, đóng vai trò là “bản thiết kế” cho làn sóng đàn áp hiện nay.²

Chỉ thị 24 coi việc “hội nhập quốc tế toàn diện và sâu rộng” là mối đe dọa an ninh tiềm tàng. Văn bản này khẳng định rằng mở cửa kinh tế và các hiệp định thương mại (như CPTPP, EVFTA) là vỏ bọc để “các thế lực thù địch” xâm nhập và kích động bạo loạn.³

Các mệnh lệnh tác chiến của Chỉ thị 24:

● Ngăn chặn liên minh Xã hội Dân sự: Chỉ thị ra lệnh cho các cơ quan công quyền “ngăn chặn việc hình thành các liên minh xã hội dân sự” và dập tắt mầm mống đối lập chính trị núp bóng công đoàn hay tổ chức xã hội.¹¹

● Chống lại văn hóa nước ngoài: Yêu cầu trấn áp truyền thông và văn hóa phẩm thúc đẩy “quan điểm sai trái” hoặc “bất tuân dân sự”, nhắm thẳng vào các giá trị dân chủ phương Tây.³

● Giám sát quan hệ quốc tế: Mật lệnh yêu cầu theo dõi chặt chẽ công dân Việt Nam ra nước ngoài và chỉ đạo bộ máy an ninh “vô hiệu hóa ảnh hưởng” của các tổ chức nước ngoài hoạt động tại Việt Nam.²

Chỉ thị 24 chính là cơ sở pháp lý ngầm cho việc bắt bớ giới cải cách, sự im lặng trước Công ước ILO 87, và cuộc tấn công vào các NGO môi trường.

Khung Khổ Pháp Lý: Vũ Khí Hóa Luật Pháp

Nhà cầm quyền đã xây dựng một hệ thống pháp luật tinh vi để hình sự hóa sự bất đồng chính kiến dưới vỏ bọc “pháp quyền xã hội chủ nghĩa”.

3.1 Các Điều Khoản An Ninh Quốc Gia trong Bộ Luật Hình Sự

Bộ luật Hình sự 2015 tiếp tục là công cụ chủ lực để bịt miệng giới phê bình.

Điều Khoản	Tội Danh	Áp dụng năm 2024–2025	Vụ việc Điển hình
Điều 117	Làm, tàng trữ, phát tán thông tin chống Nhà nước	Dùng để kết án các nhà báo và nhà hoạt động với mức án 5–15 năm tù.	Phạm Đoan Trang, Lê Hữu Minh Tuấn¹³
Điều 331	Lợi dụng các quyền tự do dân chủ	Tội danh “túi càn khôn” để bắt bớ bất kỳ ai chỉ trích trên mạng hoặc khiếu kiện.	Tịnh Thất Bồng Lai, hơn 124 bản án¹⁴
Điều 337	Cố ý làm lộ bí mật nhà nước	Vũ khí hóa để trừng phạt giới chức kỹ trị và nhà cải cách trong bộ máy.	Nguyễn Văn Bình, Vũ Minh Tiến¹⁶
Điều 200	Trốn thuế	Dùng để bỏ tù các lãnh đạo môi trường nhằm phi chính trị hóa vụ án và né tránh chỉ trích quốc tế.	Đặng Đình Bách, Hoàng Thị Minh Hồng¹⁸

Xu hướng của Điều 331:

Điều 331 đã bành trướng phạm vi áp dụng một cách khủng khiếp. Từ năm 2018 đến đầu năm 2025, hơn 124 người đã bị kết án theo điều luật này.¹⁴ Vốn chỉ dành cho giới blogger, nay nó được dùng để truy tố cả những người dân thường dám phàn nàn về tranh chấp đất đai hay thái độ của công an trên Facebook.

3.2 Nghị định 147: Ngục Tù Số

Vào ngày 9 tháng 11 năm 2024, nhà cầm quyền ban hành Nghị định 147/2024/NĐ-CP, có hiệu lực từ ngày 25 tháng 12 năm 2024. Đây là mảnh ghép cuối cùng trong chiến lược “internet chủ quyền”, nhằm xóa bỏ sự ẩn danh và buộc các nền tảng mạng xã hội phải trở thành cánh tay nối dài của bộ máy kiểm duyệt.²⁰

Cơ chế kìm kẹp của Nghị định 147:

● Định danh bắt buộc: Buộc tất cả tài khoản mạng xã hội phải xác thực bằng Số Định danh Cá nhân (CCCD). Tài khoản không xác thực sẽ bị cấm đăng bài, bình luận hoặc livestream. Điều này tước bỏ lớp vỏ bảo vệ cuối cùng của người dân khi bày tỏ chính kiến.²¹

● Gỡ bỏ nội dung thần tốc: Các nền tảng phải gỡ bỏ nội dung bị coi là “vi phạm” trong vòng 24 giờ theo yêu cầu của Bộ Thông tin & Truyền thông hoặc Bộ Công an. Với các trường hợp được coi là tình trạng khẩn cấp về “an ninh quốc gia,”việc gỡ bỏ phải là tức thời.²²

Triệt Tiêu Xã Hội Dân Sự và Quyền Tự Do Hiệp Hội

Kỷ nguyên “đối thoại xây dựng” đã chấm dứt trước khi nó bắt đầu. Nhà cầm quyền đã chuyển từ quản lý sang triệt tiêu hệ thống xã hội dân sự.

4.1 Chiến dịch “Trốn thuế” nhắm vào giới Bảo vệ Môi trường

Việc cam kết “Net Zero” vào năm 2050 và nhận 15,5 tỷ USD từ JETP đã tạo ra một nghịch lý: Hà Nội cần chuyên môn kỹ thuật nhưng lại coi các tổ chức độc lập sở hữu chuyên môn đó là mối nguy hiểm.⁶

Để giải quyết, nhà nước dùng Điều 200 (Trốn thuế) để “chặt đầu” phong trào môi trường.

● Vụ án Đặng Đình Bách: Luật sư và giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Pháp luật và Chính sách Phát triển Bền vững (LPSD), đang thụ án 5 năm tù. Trong năm 2024–2025, ông Bách đã nhiều lần tuyệt thực để phản đối sự giam cầm tùy tiện. Nhóm Công tác về Bắt giữ Tùy tiện của LHQ đã tuyên bố việc giam giữ ông là vi phạm luật pháp quốc tế.¹⁸

● Hậu quả: Việc bắt giữ Bách, Ngụy Thị Khanh và Ngô Thị Tố Nhiên (bị cáo buộc “chiếm đoạt tài liệu”) đã khiến Liên minh Năng lượng Bền vững Việt Nam (VSEA) tê liệt. Việc thực thi JETP giờ đây thiếu vắng sự giám sát độc lập, dấy lên lo ngại về tham nhũng.⁷

4.2 Tấn công vào Quyền Lao động và Công đoàn Độc lập

Quyền lập công đoàn độc lập vẫn là “lằn ranh đỏ” của Đảng Cộng sản. Thay vì tuân thủ Công ước ILO 87 như đã cam kết trong EVFTA, nhà cầm quyền đã ra tay trấn áp phủ đầu.

Bắt giữ giới Kỹ trị:

● Nguyễn Văn Bình: Vụ trưởng Vụ Pháp chế Bộ Lao động, bị bắt tháng 5 năm 2024. Ông là kiến trúc sư chính của các cải cách lao động.⁴

● Vũ Minh Tiến: Trưởng Ban Chính sách – Pháp luật (thuộc Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam), bị bắt tháng 5 năm 2024 theo Điều 337 vì “làm lộ bí mật nhà nước”. Việc bắt giữ này cho thấy việc chia sẻ dự thảo luật với đối tác quốc tế nay bị coi là gián điệp.⁵

Tự Do Báo Chí và Thông Tin

Việt Nam thực tế không còn báo chí tư nhân, và những nhà báo công dân cuối cùng đang hoạt động dưới lưỡi gươm của nhà tù.

5.1 Giam cầm Nhà báo

Tính đến cuối năm 2025, các tổ chức quốc tế ghi nhận khoảng 35 đến 43 nhà báo đang bị giam cầm.²⁶

Trường hợp Lê Hữu Minh Tuấn:

Lê Hữu Minh Tuấn, biên tập viên của Hội Nhà báo Độc lập Việt Nam (IJAVN), đang thụ án 11 năm tù. Sức khỏe của ông đã suy sụp hoàn toàn trong năm 2024–2025 do bệnh viêm loét đại tràng và đã sụt cân xuống dưới 40 kg. Nhà tù từ chối cho ông tiếp cận y tế chuyên môn, một hành động “bỏ mặc y tế” tương đương với tra tấn và tiềm tàng một bản án tử hình ngoài vòng pháp luật.²⁷

Các trường hợp đặng chú ý khác:

● Trương Huy San (Osin Huy Đức): Nhà báo và sử gia nổi tiếng, bị bắt vào tháng 6 năm 2024. Đến ngày 27 tháng 2 năm 2025, ông bị tòa án Hà Nội kết án 30 tháng tù giam (2 năm 6 tháng) vì các bài viết trên Facebook. Vụ bắt giữ này cho thấy không ai, dù có quan hệ rộng đến đâu, là an toàn trước Bộ Công an.⁴

● Nguyễn Vũ Bình: Cựu nhà báo Tạp chí Cộng sản, bị kết án tù dài hạn vào năm 2024, làm nổi bật cuộc thanh trừng các nhà phê bình nội bộ.¹

5.2 Các Cơ chế Kiểm duyệt

Bộ Thông tin và Truyền thông (TT&TT) sử dụng chiến lược kép là cưỡng chế pháp lý và lọc kỹ thuật.

Lực lượng 47: Một đơn vị tác chiến mạng quân đội được ước tính có hơn 10.000 thành viên, được giao nhiệm vụ báo cáo hàng loạt các tài khoản bất đồng chính kiến và truyền bá tuyên truyền ủng hộ chế độ.
Sự đồng lõa của Nền tảng: Nhà cầm quyền khoe khoang về tỷ lệ tuân thủ cao từ các nền tảng xuyên biên giới. TikTok và Facebook thường xuyên xóa nội dung theo yêu cầu của Bộ TT&TT. Theo Nghị định 147, việc từ chối tuân thủ giờ đây có thể dẫn đến việc chặn toàn bộ nền tảng tại Việt Nam.

Tự Do Tôn Giáo và Quyền Của Người Thiểu Số

Sự đàn áp tôn giáo tại Việt Nam mang tính hệ thống và ngày càng quân sự hóa.

6.1 Người Thượng (Montagnards): Tình trạng Bị Vây Hãm

Sau vụ tấn công Đắk Lắk tháng 6/2023, Tây Nguyên bị đặt trong tình trạng thiết quân luật trên thực tế. Việc trừng phạt tập thể người bản địa Tây Nguyên (Degar/Montagnard) đã diễn ra một cách tàn nhẫn.

Các “Phiên tòa Lưu động” tháng 1/2024:

Trong một hành vi vi phạm trắng trợn các tiêu chuẩn xét xử công bằng, một tòa án ở Đắk Lắk đã tiến hành một “phiên tòa lưu động” (xét xử công khai ngoài trời) cho 100 bị cáo bị buộc tội khủng bố liên quan đến các cuộc tấn công.

Tư pháp Tốc quyết: Phiên tòa kết thúc chỉ trong ba ngày, với các phiên tuyên án kéo dài trung bình 15 phút cho mỗi bị cáo. Cả 100 người đều bị kết án, nhận các mức án từ 9 tháng đến chung thân.⁴
Chiến tranh Tâm lý: Việc sử dụng các phiên tòa lưu động được thiết kế để đe dọa người dân địa phương. Năm 2025, xuất hiện các báo cáo về các phiên tòa tương tự được tổ chức tại các trường học ở tỉnh Thái Bình, buộc học sinh phải theo dõi như một bài học về sự tuân thủ.

Đàn áp Tôn giáo:

Nhà cầm quyền tiếp tục buộc các tín đồ Cơ đốc giáo người Thượng phải từ bỏ đức tin của họ. Những người từ chối tham gia Giáo hội Tin lành quốc doanh bị từ chối cấp thẻ căn cước, sổ hộ khẩu và các dịch vụ xã hội. Nhà cầm quyền coi Cơ đốc giáo độc lập là vỏ bọc cho chủ nghĩa ly khai.

6.2 Người Khmer Krom và H’Mông

Người Khmer Krom: Tại Đồng bằng sông Cửu Long, người bản địa Khmer Krom phải đối mặt với sự đàn áp ngày càng leo thang. Trong năm 2024 và 2025, nhà cầm quyền đã bắt giữ các nhà sư và nhà hoạt động vì đã phân phát Tuyên ngôn Liên Hiệp Quốc về Quyền của Người Bản địa (UNDRIP). Các nhà sư tại chùa Tro Nom Sek bị cưỡng chế hoàn tục và chùa bị lục soát vì từ chối treo cờ đỏ. Nhà nước bác bỏ một cách có hệ thống tư cách người bản địa của người Khmer Krom, chỉ phân loại họ là một dân tộc thiểu số để né tránh các nghĩa vụ quốc tế.
Người H’Mông: Ở Tây Bắc, nhà cầm quyền đã phát động một chiến dịch nhằm “xóa bỏ” giáo phái Dương Văn Mình. Nhà cầm quyền đã phá hủy nhà tang lễ (một cấu trúc tôn giáo trung tâm) và cưỡng ép hàng nghìn người H’Mông ký cam kết từ bỏ tín ngưỡng của họ. Đến cuối năm 2024, nhà cầm quyền tuyên bố đã xóa sổ hoàn toàn tôn giáo này ở một số tỉnh.

6.3 Phật giáo Độc lập và các Tôn giáo Mới

Sự không khoan dung của nhà nước mở rộng đến bất kỳ phong trào tâm linh nào trở nên phổ biến ngoài sự kiểm soát của Đảng.

Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất (GHPGVNTN): Từng là tổ chức Phật giáo lớn nhất ở miền Nam Việt Nam, GHPGVNTN đã bị chế độ cộng sản đặt ngoài vòng pháp luật vào năm 1981 vì từ chối sự kiểm soát của nhà nước. Các tổ chức Phật giáo quốc doanh đã được áp đặt, và các lãnh đạo của GHPGVNTN như Hòa thượng Thích Huyền Quang và Hòa thượng Thích Quảng Độ phải đối diện với việc bắt giữ, lưu đày nội bộ, quản thúc tại gia và giám sát liên tục của công an. Các nhà sư cố gắng thực hiện các hoạt động tôn giáo hoặc từ thiện độc lập đã bị bỏ tù, và Hòa thượng Thích Thiện Minh đã bị tra tấn đến chết trong tù. Đến giữa những năm 1990, hoạt động Phật giáo độc lập gần như bị xóa sổ. GHPGVNTN vẫn bị cấm, và Hòa thượng Thích Quảng Độ, người lãnh đạo Giáo hội cho đến khi qua đời vào năm 2020, đã sống phần lớn cuộc đời mình trong tù, nhưng vẫn kiên định với đức tin của mình. Hành động của chế độ cho thấy ngay cả Phật giáo, tôn giáo đa số của Việt Nam, cũng bị coi là mối đe dọa nếu không được kiểm soát hoàn toàn.
Thích Minh Tuệ: Vào giữa năm 2024, một nhà sư khổ hạnh tên là Thích Minh Tuệ đã thu hút sự chú ý của cả nước với chuyến hành hương đi bộ khiêm tốn của mình. Lo sợ sự nổi tiếng của ông làm suy yếu Giáo hội Phật giáo Việt Nam quốc doanh (vốn bị hoen ố bởi các vụ bê bối tham nhũng), nhà cầm quyền đã giam giữ tùy tiện ông trong một cuộc đột kích vào đêm tháng 6 năm 2024, giải tán những người đi theo ông và buộc ông phải ẩn cư. Sự việc này làm nổi bật chứng sợ hãi hoang tưởng của chế độ đối với quyền lực có sức lôi cuốn.
Cao Đài: Những người theo đạo Cao Đài độc lập tiếp tục chứng kiến các ngôi đền của họ bị giáo phái quốc doanh chiếm giữ. Nhà cầm quyền gọi hoạt động độc lập là “ly khai,” khiến những tín đồ lớn tuổi phải chịu sự thẩm vấn và quấy rối thể xác.

Đàn áp Xuyên quốc gia và Sự Đồng lõa của Khu vực

Việt Nam đã mở rộng mạnh mẽ sự đàn áp của mình ra ngoài biên giới, tạo ra một khu vực bất an cho những người bất đồng chính kiến trên khắp Đông Nam Á. “Chủ nghĩa độc đoán xuyên quốc gia” này dựa vào sự đồng lõa của các chính phủ láng giềng, đặc biệt là Thái Lan và Lào, và sự hợp tác với các cơ quan an ninh Trung Quốc.

7.1 Bắt cóc và Dẫn độ ở Thái Lan

Thái Lan, từng là nơi ẩn náu cho những người tị nạn Việt Nam, đã trở thành một bãi săn cho tình báo Việt Nam.

Trường hợp Dương Văn Thái: Một blogger và người tị nạn được UNHCR công nhận, bị bắt cóc từ Bangkok vào tháng 4 năm 2023. Vào tháng 10 năm 2024, ông tái hiện trong sự giam giữ của Việt Nam và bị kết án 12 năm tù. Bản chất táo bạo của vụ bắt cóc này cho thấy sự bất chấp của Việt Nam đối với chủ quyền của Thái Lan và luật pháp quốc tế.
Trường hợp Y Quynh Bdap: Một nhà hoạt động người Thượng và người tị nạn Liên Hiệp Quốc ở Thái Lan. Cuối năm 2024, một tòa án Thái Lan đã ra lệnh dẫn độ ông về Việt Nam để đối diện với các cáo buộc khủng bố liên quan đến các cuộc tấn công ở Đắk Lắk, bất chấp sự chắc chắn tuyệt đối rằng ông sẽ bị tra tấn. Phán quyết này đặt ra một tiền lệ đáng sợ cho tất cả những người tị nạn trong khu vực.

7.2 Cái chết của Hungkar Dorje Rinpoche

Trong một sự cố đau lòng phơi bày chiều sâu hợp tác an ninh Việt Nam-Trung Quốc, Hungkar Dorje Rinpoche, một Lạt ma Tây Tạng nổi tiếng, đã chết trong sự giam giữ của Việt Nam vào năm 2025.

Dòng thời gian: Rinpoche trốn khỏi sự đàn áp ở Trung Quốc và đến Việt Nam. Vào ngày 25 tháng 3 năm 2025, ông bị bắt giữ bởi công an Việt Nam cùng với các quan chức Trung Quốc.
Sự vi phạm: Ông bị giam giữ biệt lập và qua đời vào ngày 29 tháng 3 trong hoàn cảnh vô cùng đáng ngờ. Trong một hành động tiêu hủy bằng chứng, nhà cầm quyền Việt Nam đã bí mật hỏa táng thi thể ông vào ngày 20 tháng 4 năm 2025, từ chối yêu cầu của gia đình ông về việc khám nghiệm tử thi hoặc các nghi thức tang lễ truyền thống.
Hàm ý: Trường hợp này xác nhận rằng Việt Nam đang hành động như một bên thực thi ủy nhiệm cho Đảng Cộng sản Trung Quốc (CCP), tham gia vào “đàn áp xuyên biên giới” để bắt giữ và bịt miệng những người chỉ trích Bắc Kinh.

Chu kỳ UPR lần thứ Tư: Một trò Hề Ngoại giao

Cuộc Rà soát Định kỳ Phổ quát (UPR) lần thứ Tư đối với Việt Nam, kết thúc vào năm 2024, là minh chứng cho chiến lược “hợp tác mà không tuân thủ” của nhà cầm quyền. Trong khi phái đoàn do Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Đỗ Hùng Việt dẫn đầu đã công bố việc chấp nhận 271 khuyến nghị, một phân tích chuyên sâu về các khuyến nghị bị từ chối cho thấy sự cố chấp của nhà nước đối với tất cả các vấn đề thực chất về nhân quyền.

8.1 Các “Ranh giới Đỏ” bị Từ chối

Việt Nam đã bác bỏ thẳng thừng 49 khuyến nghị, những khuyến nghị nhắm vào cơ chế cốt lõi của sự đàn áp. Nhà cầm quyền đã từ chối:

Thả Tù nhân Lương tâm: Các khuyến nghị kêu gọi trả tự do cho tù nhân lương tâm bị bác bỏ với tiền đề sai lầm rằng Việt Nam không giam giữ bất kỳ tù nhân nào như vậy.
Sửa đổi Bộ luật Hình sự: Các lời kêu gọi bãi bỏ hoặc sửa đổi Điều 117 và 331 để phù hợp với ICCPR đã bị bác bỏ. Nhà cầm quyền duy trì rằng các luật này là cần thiết cho “ổn định quốc gia.”
Bãi bỏ Án tử hình: Các khuyến nghị thiết lập lệnh cấm thi hành án tử hình đã bị từ chối. Việt Nam tiếp tục coi dữ liệu thi hành án là “Bí mật Nhà nước” mặc dù ước tính cho thấy nước này hành quyết hơn 100 người hàng năm, phần lớn vì tội ma túy và tham nhũng.
Thành lập Cơ quan Nhân quyền Quốc gia: Các đề xuất thành lập một Cơ quan Nhân quyền Quốc gia (NHRI) độc lập theo Nguyên tắc Paris đã bị bác bỏ.

8.2 Khoảng cách giữa Tuyên ngôn và Thực tế

Trong khi Việt Nam chấp nhận các khuyến nghị liên quan đến biến đổi khí hậu và phát triển bền vững, việc nước này đồng thời bỏ tù các nhà hoạt động khí hậu (xem Mục 4.1) khiến những sự chấp nhận này trở nên vô nghĩa. Quá trình UPR được Hà Nội sử dụng như một lá chắn ngoại giao—đưa ra sự hợp tác thủ tục trên danh nghĩa để làm chệch hướng áp lực thực chất trong khi tăng cường đàn áp trong nước.

Kết luận

Tình hình nhân quyền tại Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn 2024–2025 thể hiện một cuộc khủng hoảng sâu sắc về pháp quyền. Sự lên nắm quyền của Tổng Bí thư Tô Lâm đã củng cố một mô hình quản trị lấy công an trị làm trung tâm, coi xã hội dân sự độc lập, quyền lao động và các tiêu chuẩn nhân quyền quốc tế là mối đe dọa hiện hữu đối với chế độ.

Việc đưa vào hoạt động Chỉ thị 24 và Nghị định 147 đã tạo ra một khuôn khổ “pháp lý” cho một xã hội khép kín, ngay cả khi đất nước đang theo đuổi sự mở cửa kinh tế. Nhà cầm quyền đã vũ khí hóa thành công hệ thống tư pháp, sử dụng các tội danh “trốn thuế” và “cố ý làm lộ bí mật nhà nước” để thanh trừng các nhà cải cách kỹ trị và các lãnh đạo môi trường, hầu như đóng cửa cho bất kỳ cuộc tranh luận chính sách nào thách thức quan điểm chính thống của Đảng.

Hơn nữa, việc mở rộng đàn áp xuyên quốc gia—được đánh dấu bằng việc dẫn độ người tị nạn và cái chết của nhà lãnh đạo tôn giáo nước ngoài trong trại giam—chỉ ra rằng Việt Nam đang xuất khẩu mô hình độc đoán của mình và coi thường chủ quyền của các nước láng giềng.

Đánh giá Cuối cùng: Việt Nam đang không thực hiện đúng các nghĩa vụ của mình với tư cách là thành viên của Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc. Các hành động của nước này cấu thành sự vi phạm có hệ thống Công ước Quốc tế về các Quyền Dân sự và Chính trị (ICCPR), Công ước Chống Tra tấn, và các nguyên tắc cơ bản của Tuyên ngôn Quốc tế Nhân quyền.

Khuyến nghị

Căn cứ vào các phát hiện được trình bày chi tiết trong báo cáo này, các khuyến nghị khẩn cấp sau đây được đệ trình lên để quý Phái bộ Thường trực LHQ cứu xét và ban hành các biện pháp thích nghi:

Bảo trợ một Tuyên ngôn Chung tại Hội đồng Nhân quyền (HRC): Đứng ra khởi xướng và ký kết một bản tuyên ngôn chung trong khóa họp sắp tới của Hội đồng Nhân quyền nhằm minh định thái độ lên án Chỉ thị 24, đồng thời đòi hỏi nhà cầm quyền phải công bố và thu hồi văn bản này.
Ưu tiên vận động phóng thích tù nhân vì lý do nhân đạo trong các cuộc giao thiệp ngoại giao: Hệ thống hóa việc nêu trường hợp của các ông Lê Hữu Minh Tuấn và Đặng Đình Bách trong mọi cuộc đối thoại song phương và đa phương với giới chức Việt Nam; nhấn mạnh yêu cầu khẩn cấp phải trả tự do cho họ vì các lý do nhân đạo và y tế.
Ủng hộ việc thành lập Phái đoàn Điều tra sự thật của Văn phòng Cao ủy Nhân quyền (OHCHR): Công khai ủng hộ và vận động cho một cuộc điều tra quốc tế độc lập về cái chết của Đức Hungkar Dorje Rinpoche; đặc biệt đòi hỏi sự minh bạch hoàn toàn liên quan đến thỏa ước hợp tác an ninh xuyên biên giới với Trung Cộng.
Đặt điều kiện cho các khoản tài trợ khí hậu (Chương trình JETP): Sử dụng ảnh hưởng tại các cơ quan tài trợ và trong các hiệp ước song phương để buộc áp dụng các điều kiện về nhân quyền đối với nguồn ngân quỹ của Đối tác Chuyển đổi Năng lượng Công bằng (JETP); gắn liền việc giải ngân với điều kiện phải phóng thích và bảo đảm an toàn pháp lý cho các giám sát viên môi trường độc lập.
Yêu cầu khởi tố chiếu theo Điều 33 Hiến chương ILO: Thúc đẩy phái đoàn chính phủ quý quốc tại Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) ủng hộ hoặc khởi xướng một đơn khiếu nại chiếu theo Điều 33 của Hiến chương ILO, liên quan đến việc Việt Nam vi phạm nghiêm trọng cam kết phê chuẩn Công ước 87 và các vụ bắt bớ mang tính trả đũa đối với những chuyên viên vận động tu chính luật lao động.
Kích hoạt Nguyên tắc Bất tống xuất (Non-refoulement): Trực tiếp giao thiệp với Chính phủ Hoàng gia Thái Lan ở cấp bực Đại sứ nhằm đình chỉ việc dẫn độ những người tị nạn; nhấn mạnh rằng việc dẫn độ là vi phạm nguyên tắc bất tống xuất và cần thiết phải bảo vệ những người Việt Nam tầm nguyên lánh nạn khỏi các hành vi đàn áp xuyên quốc gia.

Phụ lục: Các Bảng Dữ liệu Chính

Bảng 1: Các Văn bản Pháp luật Đàn áp Chủ chốt (2024–2025)

Luật/Chỉ thị	Ngày Hiệu lực	Quy định Chính	Tác động đến Nhân quyền
Chỉ thị 24-CT/TW	Tháng 7/2023	Định nghĩa hội nhập quốc tế là mối đe dọa an ninh; cấm các liên minh xã hội dân sự độc lập.	Cơ sở cho việc đàn áp các nhà cải cách và các tổ chức phi chính phủ.
Nghị định 147/2024/NĐ-CP	Tháng 12/2024	Xác minh bắt buộc ID người dùng; gỡ bỏ nội dung trong 24 giờ; bản địa hóa dữ liệu.	Xóa bỏ ẩn danh trực tuyến; buộc các nền tảng phải kiểm duyệt.
Dự thảo Luật Công đoàn	Đang chờ (2025)	Giữ độc quyền của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam (VGCL); mơ hồ về các tổ chức đại diện người lao động.	Vi phạm Công ước 87 của ILO; chặn các công đoàn độc lập.

Bảng 2: Tình trạng của các Tù nhân Chính trị Chủ chốt (Các trường hợp được chọn)

Tên	Vai trò	Tội danh	Mức án	Tình trạng Hiện tại
Đặng Đình Bách	Luật sư (LPSD)	Trốn thuế	5 năm	Đang tuyệt thực; bị Liên Hiệp Quốc tuyên bố là bị giam giữ tùy tiện.
Lê Hữu Minh Tuấn	Nhà báo (IJAVN)	Điều 117 (Tuyên truyền)	11 năm	Sức khỏe nguy kịch (viêm loét đại tràng/viêm gan); bị từ chối chăm sóc y tế.
Nguyễn Văn Bình	Quan chức (Bộ LĐTBXH)	Cố ý làm lộ Bí mật	Trước khi xét xử	Bị bắt vì vận động cải cách lao động.
Dương Văn Thái	Blogger/Người tị nạn	Điều 117	12 năm	Bị bắt cóc từ Thái Lan; bị kết án vào năm 2024.

Hết Báo cáo

Tài liệu đã trích dẫn

Vietnam: Repression Deepens Under New Leader | Human Rights Watch, https://www.hrw.org/news/2025/01/16/vietnam-repression-deepens-under-new-leader
Observers Concerned Over Purported Vietnamese Directive – VOA, https://www.voanews.com/a/observers-concerned-over-purported-vietnamese-directive/7537237.html
Vietnam orders control of workers, unions despite UN pledges, watchdog says – Al Jazeera, https://www.aljazeera.com/news/2024/3/1/vietnam-orders-control-of-workers-unions-despite-un-pledges-watchdog-says
World Report 2025: Vietnam | Human Rights Watch, https://www.hrw.org/world-report/2025/country-chapters/vietnam
Vietnam: Trade unionists, activists and journalist criminalised despite UN human rights review – Civicus Monitor, https://monitor.civicus.org/explore/vietnam-trade-unionists-activists-and-journalist-criminalised-despite-un-human-rights-review/
Criminalization of climate leaders in Vietnam, https://rightsindevelopment.org/news/vietnam-financing-repression/
in Vietnam’s Just Energy Transition Partnership ( JETP) | International Rivers, https://www.internationalrivers.org/wp-content/uploads/sites/86/2024/06/Vietnam-JETP-Report-English.pdf
UN rights experts challenge Vietnam and China on cross-border cooperation over suspicious death of Tibetan lama – Tibet Watch, https://tibetwatch.org/un-rights-experts-challenge-vietnam-and-china-on-cross-border-cooperation-over-suspicious-death-of-tibetan-lama/
Humkar Dorje Rinpoche: UN Demands Truth Behind Suspicious Death of Tibetan Lama in Vietnam – Bitter Winter, https://bitterwinter.org/humkar-dorje-rinpoche-un-demands-truth-behind-suspicious-death-of-tibetan-lama-in-vietnam/
Vietnam’s Rights Suppression Carries a Heavy Price | Human Rights Watch, https://www.hrw.org/news/2025/10/20/vietnams-rights-suppression-carries-a-heavy-price
Report submitted by Project88 to the United Nations Human Rights Committee – UN Treaty Body Database, https://tbinternet.ohchr.org/_layouts/15/TreatyBodyExternal/DownloadDraft.aspx?key=roSid1fnMJZLAetUAe2otmbyQ5om7WqWXDY4uf1NOJVKFihWmrsXnj1/62+p+ZF6
A-552-833 Changed Circumstances Review Segment: NME Status, https://downloads.regulations.gov/ITA-2023-0010-0104/content.pdf
Viet Nam: New leadership must seize opportunity to reverse human rights decline, https://www.amnesty.org/en/latest/press-release/2021/01/viet-nam-new-leadership-reverse-human-rights-decline/
Country policy and information note: opposition to the state, Vietnam, September 2025 – GOV.UK, https://www.gov.uk/government/publications/vietnam-country-policy-and-information-notes/country-policy-and-information-note-opposition-to-the-state-vietnam-september-2025-accesible
“We’ll All Be Arrested Soon”: Abusive Prosecutions under Vietnam’s “Infringing on State Interests” Law | HRW, https://www.hrw.org/report/2025/04/21/well-all-be-arrested-soon/abusive-prosecutions-under-vietnams-infringing-state
Vietnam detains trade unionist, rights group says – Radio Free Asia, https://www.rfa.org/english/news/vietnam/vietnam-union-arrest-05202024234207.html
VIETNAM ARRESTS SECOND TRADE UNIONIST IN A MONTH AS MINISTER OF PUBLIC SECURITY NAMED PRESIDENT – The 88 Project, https://the88project.org/wp-content/uploads/2024/05/Vu_Minh_Tien_press_release_-_Project88.pdf
Dang Dinh Bach | Tom Lantos Human Rights Commission – House.gov, https://humanrightscommission.house.gov/DFP/Countries/Vietnam/Dang-Dinh-Bach
REPORT ON THE FOURTH PERIODIC REVIEW OF VIETNAM BY THE UN HUMAN RIGHTS COMMITTEE – UN Treaty Body Database, https://tbinternet.ohchr.org/_layouts/15/TreatyBodyExternal/DownloadDraft.aspx?key=ZMgdez3WVid9LOI2Ak4R/KfdPXF0WD/cEI8bzKACp+4PM7shHxQU0Q4xBXUtnGL0
Vietnam: Decree No. 147/2024 to replace Decree No. 72 – Baker McKenzie InsightPlus, https://insightplus.bakermckenzie.com/bm/data-technology/vietnam-decree-no-1472024-to-replace-decree-no-72
Vietnam – November 2024 | The Global State of Democracy, https://www.idea.int/democracytracker/report/vietnam/november-2024
Vietnam: Repeal Harmful Internet Laws – Human Rights Watch, https://www.hrw.org/news/2024/12/11/vietnam-repeal-harmful-internet-laws
A Closer Look at Vietnam’s Decree 147 on Internet Services and Online Information, https://www.tilleke.com/insights/a-closer-look-at-vietnams-decree-147-on-internet-services-and-online-information/
Understanding Vietnam’s New Internet Regulations – KPMG International, https://kpmg.com/vn/en/home/insights/2025/02/understanding-vietnam-new-internet-regulations.html
Viet Nam: End convictions and deplorable detention conditions for human rights defenders, UN experts say | OHCHR, https://www.ohchr.org/en/press-releases/2024/02/viet-nam-end-convictions-and-deplorable-detention-conditions-human-rights
The Missing “Just” in Vietnam’s Just Energy Transition Partnership – IISD, https://www.jetknowledge.org/insights/the-missing-just-in-vietnams-just-energy-transition-partnership/
Navigating Vietnam’s Labor Revolution: What Employers Need to Know About Potential New Trade Union Law | Fisher Phillips, https://www.fisherphillips.com/en/news-insights/navigating-vietnams-labor-revolution-what-employers-need-to-know-potential-trade-union-law.html
Trade Union Law: notable provisions on structure and members’ rights, https://vietnamlawmagazine.vn/trade-union-law-notable-provisions-on-structure-and-members-rights-73724.html
RSF and PEN America: Vietnam is Among the Leading Jailers of Journalists and Writers, https://www.thevietnamese.org/2024/05/rsf-and-pen-america-vietnam-is-among-the-leading-jailers-of-journalists-and-writers/
Lê Hữu Minh Tuấn: A Journalist Suffering Behind Bars – The Vietnamese Magazine, https://www.thevietnamese.org/2025/06/le-huu-minh-tuan-a-journalist-suffering-behind-bars/
Vietnamese journalist Le Huu Minh Tuan’s health declines in prison, https://cpj.org/2025/06/vietnamese-journalist-le-huu-minh-tuans-health-declines-in-prison/
Vietnam: Free Prominent Journalist at Medical Risk – Human Rights Watch, https://www.hrw.org/news/2025/06/20/vietnam-free-prominent-journalist-at-medical-risk
Human Rights Watch Submission to the European Union ahead of the EU-Vietnam Human Rights Dialogue, https://www.hrw.org/news/2025/06/20/human-rights-watch-submission-to-the-european-union-ahead-of-the-eu-vietnam-human
Experts condemn misuse of counter-terrorism law against Montagnards in Viet Nam – ohchr, https://www.ohchr.org/en/press-releases/2024/08/experts-condemn-misuse-counter-terrorism-law-against-montagnards-viet-nam
Vietnam | USCIRF, https://www.uscirf.gov/sites/default/files/2024-05/Vietnam.pdf
Country policy and information note: ethnic and religious groups, Vietnam, December 2024 (accessible version) – GOV.UK, https://www.gov.uk/government/publications/vietnam-country-policy-and-information-notes/country-policy-and-information-note-ethnic-and-religious-groups-vietnam-february-2022-accessible-version
Viet Nam: UN experts alarmed by ongoing repression of Khmer Krom Indigenous Peoples and Theravada Buddhist monks | OHCHR, https://www.ohchr.org/en/press-releases/2025/08/viet-nam-un-experts-alarmed-ongoing-repression-khmer-krom-indigenous-peoples
Vietnam claims it has eliminated a Hmong religion – Genocide Watch, https://www.genocidewatch.com/single-post/vietnam-claims-it-has-eliminated-hmong-religion
California lawmaker calls for pressure on Vietnam over detention of unofficial monk, https://www.rfa.org/english/news/vietnam/vietnam-monk-detained-06052024203338.html
Vietnam’s barefoot monk expected to cross from Laos into Thailand: Thich Minh Tue has been on a walking pilgrimage from Vietnam to India since late November – Reddit, https://www.reddit.com/r/india/comments/1hoqxwh/vietnams_barefoot_monk_expected_to_cross_from/
World Report 2024: Vietnam | Human Rights Watch, https://www.hrw.org/world-report/2024/country-chapters/vietnam
2024 Country Reports on Human Rights Practices: Vietnam – State Department, https://www.state.gov/reports/2024-country-reports-on-human-rights-practices/vietnam
Thai Appeals Court Upholds Decision to Extradite Bdap to Vietnam, https://persecution.org/2025/11/26/thai-appeals-court-upholds-decision-to-extradite-bdap-to-vietnam/
Thailand: Extradition of Montagnard activist to Viet Nam places him at grave risk of torture, https://www.amnesty.org/en/latest/news/2025/11/thailand-extradition-of-montagnard-activist-to-viet-nam-places-him-at-grave-risk-of-torture/
Thailand: Court ruling puts human rights defender in danger if extradited to Viet Nam, say experts | OHCHR, https://www.ohchr.org/en/press-releases/2024/10/thailand-court-ruling-puts-human-rights-defender-danger-if-extradited-viet
UNHRC adopts outcomes of Vietnam’s IV cycle UPR, https://vietnamlawmagazine.vn/unhrc-adopts-outcomes-of-vietnams-iv-cycle-upr-72651.html
Viet Nam’s National Report under 4th UPR cycle announced, https://vufo.org.vn/Viet-Nams-National-Report-under-4th-UPR-cycle-announced-09-54750.html?lang=en
Vietnam refuses to address serious human rights concerns at UN Universal Periodic Review, https://queme.org/en/vietnam-refuses-to-address-serious-human-rights-concerns-at-upr/
Viet Nam: No progress on key human rights concerns: Amnesty International Submission to the UN Universal Periodic Review, Januar, https://www.amnesty.org/fr/wp-content/uploads/2021/06/asa410042013en.pdf

Overlay4

Báo Cáo về Tình Trạng Nhân Quyền tại Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam (2024–2025)

Uncategorized

Đồng Tâm Cứu Nước

Tiếng nói của những người dân không chấp nhật cộng sản độc tài. Tinh thần Đồng Tâm bất diệt