Sài Gòn ngày phong tỏa thứ sáu mươi mốt – Đỗ Duy Ngọc
By thoisu 02 , September 8, 2021 0 Comments
08/9/2021
Tá»i hôm qua, rất nhiá»u dân thà nh phá» quan tâm Äến chÆ°Æ¡ng trình livestream âDân há»i â Thà nh phá» trả lá»iâ vá»i sá»± có mặt của Tân Chủ tá»ch UBND TP.HCM Phan VÄn Mãi sẽ Äá»i thoại trá»±c tiếp vá»i ngÆ°á»i dân vá» những Äá»nh hÆ°á»ng lá»n của thà nh phá» trong công tác phòng, chá»ng dá»ch sau ngà y 15.9.2021
Câu há»i Äược ngÆ°á»i dân Sà i Gòn quan tâm nhất vẫn là khi nà o thà nh phá» ná»i lá»ng giãn cách, tại sao giãn cách mãi và tại sao là m mãi mà chÆ°a hết dá»ch? Câu trả lá»i của Chủ tá»ch thà nh phá» cÅ©ng vẫn là chung chung trên hai lý do khách quan và chủ quan.
Khách quan là do chủng Delta lây lan nhanh, ứng phó chÆ°a ká»p thá»i. Chủ quan là có má»t sá» Äá»a bà n là m chÆ°a nghiêm, hay các hoạt Äá»ng xét nghiá»m là m chÆ°a tá»t.
Trả lá»i khi nà o thà nh phá» má»i ná»i lá»ng giãn cách thì ông bảo chÆ°a trả lá»i Äược. Khi nà o kiá»m soát Äược dá»ch thì má»i quyết Äá»nh Äược vì nếu chÆ°a kiá»m soát Äược thì không an toà n, không Äảm bảo sức khá»e cho ngÆ°á»i dân. Má» giãn cách dá»±a trên nguyên tắc an toà n, an toà n tá»i Äâu má» tá»i Äó. Tùy theo tình hình dá»ch bá»nh mà ná»i lá»ng hay siết chặt các biá»n pháp giãn cách. Dá»± kiến, những hoạt Äá»ng Äiá»n tá», kinh doanh bÆ°u chÃnh, phục vụ y tế, thá»±c phẩm, cá»a hà ng xÄng dầu, gas, công trÆ°á»ng xây dá»±ng⦠nếu quản Äược ngÆ°á»i tham gia an toà n sẽ cho hoạt Äá»ng trá» lại. Có nghÄ©a là phải chá», chẳng biết khi nà o vì dá»ch vẫn còn cÄng. Không hi vá»ng có thay Äá»i gì sau 15.9. Rá»i tiếp tục thêm má»t tháng nữa chÄng? Sá» ngÆ°á»i nhiá» m vẫn cao từng ngà y. Sá» ngÆ°á»i tá» vong cÅ©ng chẳng giảm bao nhiêu. Có nghÄ©a là ta vẫn chÆ°a kiá»m soát Äược dá»ch, Äà nh chá» váºy.
Chá» và rất nhiá»u Äá»i tượng sẽ gặp nhiá»u khó khÄn hÆ¡n. NgÆ°á»i lao Äá»ng thất nghiá»p thì Äã khó từ ngay lúc bắt Äầu giãn cách, giá»i nghiêm rá»i. NhÆ°ng những ngÆ°á»i dà nh dụm Äược chút Ãt Äá» dà nh thì sau 3 tháng ngá»i không Än cÅ©ng Äã hết. NgÆ°á»i khá hÆ¡n má»t chút có tiá»n trong tà i khoản ngân hà ng nhÆ°ng không rút Äược vì không có giấy phép ra ÄÆ°á»ng, Äà nh chá»u cảnh có tiá»n mà không cầm trong tay Äược. Trên mạng có mấy clip cảnh chá» em Äi bán và ng mà tá»i nghiá»p, lén lút canh me công an vá»i dân quân nhÆ° há»i ngÄn sông cấm chợ, thá»i cấm mua bán và ng.
Äã có nhiá»u khu dân ná»i Äiên kéo xuá»ng ÄÆ°á»ng vì những bất công trong phân phá»i túi an sinh và nhất là tiá»n trợ cấp chá» hoà i không thấy. Thế nhÆ°ng rá»i chẳng ai giải quyết. Câu trả lá»i thông thÆ°á»ng của cán bá» phÆ°á»ng xã là tiá»n chÆ°a vá», không biết, chá» có nhiêu thì chia bấy nhiêu, há» sÆ¡ chÆ°a hợp lý, không nằm trong Äá»i tượng ..Trong khi chủ trÆ°Æ¡ng của chÃnh quyá»n là không phân biá»t Äá»i tượng Äược trợ cấp, tạm trú hay có há» khẩu, á» trá» hay nhà thuê Äá»u Äược hÆ°á»ng nhÆ° nhau. Quan Äiá»m tất cả má»i ngÆ°á»i khó khÄn thì là Äá»i tượng Äược há» trợ. Ãng Mãi cÅ©ng công nháºn là trong thá»±c tế các gói há» trợ có lá»i của thà nh phá» là rà soát Äá»i tượng chÆ°a Äủ, còn bá» sót. Nháºn thức Äược nhÆ° váºy cÅ©ng là Äiá»m thay Äá»i của lãnh Äạo rá»i, trÆ°á»c Äây gặp tình trạng nà y thÆ°á»ng chá»i loanh quanh. Giá» Äây, khi tiếp tục giãn cách, thá»i gian tá»i, thà nh phá» sẽ há» trợ tiá»n mặt cho bà con, và Äang tÃnh toán có thá» Ãt hÆ¡n, nhÆ°ng thÆ°á»ng xuyên hÆ¡n, rá»i gạo, rá»i tiếp túi an sinh. Dân cÅ©ng mong Äược nhÆ° thế và chẳng ai bá» bá» sót. Dân cÅ©ng kiến nghá» cho giám sát, kiá»m tra viá»c dân chÆ°a nháºn Äược túi an sinh và tiá»n và cả tình trạng phát sai, ông Mãi khẳng Äá»nh, sẽ kiá»m tra, rà soát. CÅ©ng có má»t sá» nÆ¡i phát sai, chÆ°a Äúng Äá»i tượng. Ãng cÅ©ng thay mặt lãnh Äạo thà nh phá» nháºn khuyết Äiá»m vá»i bà con vá» viá»c nà y.
Má»t viá»c mà dân quan tâm nữa là viá»c chÃch ngừa vaccine nhất là Moderna mÅ©i 2 Äang rất nhiá»u ngÆ°á»i trông Äợi, nhất là những ngÆ°á»i già . Ãng Mãi cho hay vá» mÅ©i 2, thà nh phá» Äã bà n vá»i Bá» Y tế, ai Äến thá»i gian mÅ©i hai Äá»u có Äá» tiêm, ông cÅ©ng cam kết viá»c tiêm vắc xin á» thà nh phá» là tá»± nguyá»n và minh bạch. Tuy nhiên ông vẫn không Äá» cáºp Äến vaccine Moderna. Và nhÆ° thế, chắc chắn sắp tá»i Äây, những ngÆ°á»i chÃch mÅ©i 1 Moderna khi chÃch mÅ©i 2 sẽ là Pfizer. Äà nh ai sao mình váºy thôi, chá» mong là sẽ không bá» phản ứng nguy hiá»m là tá»t rá»i.
Trong buá»i livestream, dù chủ tá»ch thà nh phá» vẫn chÆ°a cụ thá» vấn Äá» gì rõ rà ng vá» thá»i gian xoá giãn cách. Tuy nhiên, kết hợp vá»i những tin tức trên báo chà chÃnh thá»ng, ngÆ°á»i dân có chút hi vá»ng là thà nh phá» sẽ có những thay Äá»i lạc quan hÆ¡n. Từ chủ trÆ°Æ¡ng âChá»ng dá»ch nhÆ° chá»ng giặcâ nhà nÆ°á»c Äã công nháºn âPhải sá»ng chung vá»i dá»châ vì âKhông thá» khá»ng chế hoà n toà n dá»ch bá»nhâ. Tháºt ra là âPhải sá»ng chung vá»i virusâ thì chÃnh xác hÆ¡n. Äó là bÆ°á»c thay Äá»i hợp lý và tất yếu phù hợp vá»i chủ trÆ°Æ¡ng của nhiá»u nÆ°á»c trên thế giá»i. NhÆ°ng lãnh Äạo thà nh phá» thì vẫn phân vân, cho rằng chÆ°a Äủ Äiá»u kiá»n Äá» giảm giãn cách, cần phải nghiên cứu thêm. Cụ thá», thà nh phá» Äang giao các bá» pháºn và cÆ¡ quan liên quan nghiên cứu các vấn Äá» môi trÆ°á»ng và con ngÆ°á»i sá»ng trong môi trÆ°á»ng có dá»ch Äá» má» cá»a lại dần dần và má» tá»i Äâu, quản tá»i Äó. Má»t ngà y quý ngà i ngá»i nghiên cứu là thêm má»t ngà y dân má»i mòn. Là thêm má»t ngà y chá»u Äá»±ng biết bao nhiêu khá» sá», tù túng và kiá»t quá». Chá» cần xoá giãn cách, cho ngÆ°á»i lao Äá»ng Äi là m Än, ngÆ°á»i buôn bán hoạt Äá»ng trá» lại thì chấm dứt khó khÄn trong Äá»i sá»ng thôi. ChÆ°a bao giá» thà nh phá» nà y phải ngá»a tay xin viá»n trợ, thế mà trong cÆ¡n Äại dá»ch và o tháng 8.2021, thà nh phá» Äã phải xin trung Æ°Æ¡ng trợ cấp 28.000 tá»· Äá»ng và hÆ¡n 140.000 tấn gạo Äá» giúp Äỡ ngÆ°á»i dân nghèo Äã bá» mất viá»c nhiá»u tháng nay và Äang khá»n Äá»n do dá»ch bá»nh kéo dà i. Má»t thà nh phá» từng Äóng góp 82% ngân sách thu Äược cho trung Æ°Æ¡ng, là trung tâm kinh tế của cả nÆ°á»c, là thà nh phá» Äóng góp nhiá»u nhất Äá» nuôi 47 tá»nh thà nh của cả nÆ°á»c. Giá» Äây tan hoang, xÆ¡ xác vì dá»ch bá»nh, thà nh phá» phải nhá» viá»n trợ.
Äó cÅ©ng là má»t ná»i Äau và cho thấy tình hình của thà nh phá» thê thảm không nhÆ° báo chà ca ngợi hà ng ngà y. Nhiá»u tin rá» lên vá» Dá»± thảo Kế hoạch phục há»i kinh tế thà nh phá». Äá»c và mong Äiá»u ấy sẽ sắp thà nh hiá»n thá»±c. NhÆ°ng sau Äó Phó Ban chá» Äạo phòng chá»ng dá»ch Phạm Äức Hải khẳng Äá»nh thông tin nói trên là tin giả, sai sá»± thá»±c. Dân vẫn hoang mang, cho Äến hôm nay chẳng có gì cụ thá» và rõ rà ng cho tÆ°Æ¡ng lai sắp tá»i. Từ chuyá»n an sinh cho Äến vaccine. Từ chuyá»n giãn cách cho tá»i chuyá»n giảm giãn cách. Lãnh Äạo vẫn Äang bà n và dân vẫn dà i cá» chá» Äợi.
Má»t sá»± viá»c hôm nay rất Äáng lo là hôm 30.8, Sá» Công thÆ°Æ¡ng cho biết lá»±c lượng shipper sẽ Äược xét nghiá»m miá» n phà tại hÆ¡n 400 trạm y tế lÆ°u Äá»ng chia theo từng quáºn, huyá»n có Äá»a chá» cụ thá» vá»i thá»i gian 1 tuần, sau Äó tÃnh toán phÆ°Æ¡ng án xét nghiá»m phù hợp vá»i tình hình thá»±c tế. Äến hôm nay 7.9 nhiá»u cÆ¡ sá» y tế ngÆ°ng xét nghiá»m, shipper lại không thá» giao hà ng, không thá» hoạt Äá»ng Äược. Ai cÅ©ng biết rõ rằng á» thà nh phá» nà y chá» có lá»±c lượng shipper chuyên nghiá»p má»i là m tròn nhiá»m vụ phân phá»i và lÆ°u thông hà ng hoá Äến táºn tay ngÆ°á»i dân. Không có lá»±c lượng nà o khác có thá» thay thế Äược, ká» cả lá»±c lượng quân Äá»i. Thế mà loay hoay mấy tháng rá»i, thà nh phá» cÅ©ng chÆ°a xây dá»±ng Äược má»t quy chế rõ rà ng và lâu dà i cho há». Loanh quanh chá» là những chủ trÆ°Æ¡ng, chá» thá» tạm bợ, ngắn ngà y. Äiá»u Äó cho thấy khả nÄng của cÆ¡ quan phụ trách quá kém, do dá»±, thiếu quyết Äoán và chá» ngá»i Äấy á» trên bảo sao là m váºy. Sợ mất chức? Thiếu trình Äá»? Hay vì những lý do nà o khác nữa. Äá»i ngÅ© shipper hoạt Äá»ng nhÆ°ng chẳng an tâm vì những thay Äá»i liên tục bá»i những vÄn bản. Nếu không chấn chá»nh, shipper sẽ rÆ¡i rá»t dần và lúc Äó thà nh phá» lại lâm và o khủng hoảng lÆ°u thông hà ng hoá nhÆ° Äã từng bá».
Lá»±c lượng y tế tại các bá»nh viá»n, các khu cách ly, thu dung cÅ©ng Äang lâm và o tình trạng thiếu nhân lá»±c trầm trá»ng. Sá» ngÆ°á»i bá» viá»c cà ng ngà y cà ng Äông Äến Äá» và o ngà y 4.9.2021, Bá» Y tế ban hà nh công vÄn sá» 7330/BYT-KCB, chấn chá»nh công tác nhân sá»±, yêu cầu tÆ°á»c chứng chá» hà nh nghá» nhân viên y tế nà o bá» viá»c hoặc vi phạm các qui Äá»nh vá» Äạo Äức nghá» nghiá»p. Công vÄn Äã cho thấy má»t thá»±c trạng Äau lòng khi bá»nh nhân thiếu ngÆ°á»i chÄm sóc nên dá» ÄÆ°a Äến cái chết oan uá»ng mà nhân viên y tế Äà nh bá» viá»c. Há» Äã cá» hết sức, há» Äã vắt kiá»t sức trong má»t thá»i gian dà i nhÆ°ng không Äược bảo vá», chÄm sóc và Äãi ngá» xứng Äáng. Trong bà i trÆ°á»c, tôi Äã có Äá» nghá» nên thÆ°á»ng tiá»n tháºt nhiá»u cho há» thay vì nhÆ°ng lá»i khen trên giấy khen, thay vì những bà i hát ca ngợi. Là m viá»c quần quáºt, ká» cáºn bên cái chết, bản thân không biết sẽ dÃnh bá»nh bất cứ lúc nà o nhÆ°ng bữa Än Äá»u từ những bếp Än từ thiá»n mang cho, có gì Än Äấy. Bá»nh viá»n, nhất là những bá»nh viá»n má»i má» Äá» phục vụ Äiá»u trá» virus VÅ© Hán hầu nhÆ° không có bếp Än. Và nhÆ° váºy lá»±c lượng y tế no Äói trông chá» và o các bếp cÆ¡m từ thiá»n. Än không Äược nhà nÆ°á»c lo, thiết bá» lại thiếu thá»n. Lại ngá»a tay nháºn những Äóng góp của các tá» chức xã há»i từ cái khẩu trang, thiết bá» Äo SpO2, cái khÄn mặt, nÆ°á»c xá»t khuẩn, bình oxy cho Äến máy thá». NgÆ°á»i cho cÅ©ng phải lén lút nhÆ° ngÆ°á»i nháºn vì lãnh Äạo không cho phép công khai chuyá»n nà y. Những chuyá»n nhÆ° thế mà nhà nÆ°á»c không lo Äược sao mà phải Äi xin Äá» có ngÆ°á»i Äóng góp má»t chút lại suá»t ngà y Äem ra khoe công Äức của mình và há» thá»ng y tế phải lá» thuá»c lòng thÆ°Æ¡ng của má»i ngÆ°á»i.
Nhân viên y tế phải rá»i xa gia Äình, lÄn và o tuyến Äầu, cáºn ká» và chứng kiến bao cái chết hà ng ngà y, tinh thần của há» cÄng thẳng liên tục. Thế nhÆ°ng há» không Äược Äá»i xá» xứng Äáng, lãnh Äạo Bá» không quan tâm há» là m viá»c trong hoà n cảnh thế nà o, há» Än uá»ng ra sao, há» sá»ng vá»i nguy hiá»m thế nà o Äá» có những quyết Äá»nh ká»p thá»i cho há» an tâm diá»t dá»ch. Khi há» không chá»u Äá»±ng ná»i, há» bá» ngang. Xét vá» mặt Äạo Äức nghá» nghiá»p, há» có lá»i vá»i nghá» Äã chá»n. NhÆ°ng là m viá»c trong nguy hiá»m mà thiếu thiết bá», không Äược quan tâm miếng Än, giấc ngủ, không Äược lãnh Äạo lÆ°u tâm Äến những góp ý, Äá» nghá» của há» lại không có Äược tÆ°á»ng thÆ°á»ng xứng Äáng nên há» phản ứng, lãnh Äạo cứ Äem lý ra Äòi ká»· luáºt, Äòi tÆ°á»c chứng chá» hà nh nghá». Và há» Äã chá»n, dứt áo Äi vá» chấp nháºn những ká»· luáºt. Chá» tá»i, chá» thÆ°Æ¡ng, chá» xót cho ngÆ°á»i bá»nh vì thiếu sá»± quan tâm, chÄm sóc mà phải chá»u nằm Äấy và chá» chết.
Nhân viên y tế tham gia trên tuyến Äầu cÅ©ng chá» lãnh lÆ°Æ¡ng bình thÆ°á»ng, lá»±c lượng tÆ° nhân thì Äược kêu gá»i tham gia mà chẳng có Äược chút quyá»n lợi gì. NÄm ngà y, bảy bữa thì không sao. NhÆ°ng kéo dà i ngà y nà y qua tháng ná» mà không Äược chút Äãi ngá», há» tan hà ng cÅ©ng hợp lý thôi. Bá»nh viá»n nhung nhúc ngÆ°á»i bá»nh, có nÆ¡i nhÆ° Bình DÆ°Æ¡ng chứa Äến 13.000 ngÆ°á»i và nghe nói sắp tá»i là 27.000 ngÆ°á»i. Ai phục vụ cho xuá» khi lá»±c lượng y tế quá má»ng. Nhà nÆ°á»c bá» hà ng trÄm tá»· Äá» là m cái viá»c xét nghiá»m tùm lum chẳng mang lợi Ãch gì, cÅ©ng Äem tiá»n tá»· Äá» xá»t khuẩn khắp nÆ¡i, Äem tiá»n thuê máy bay, tà u thuá»· chá» rau, Äem tiá»n mua loại vaccine dân ngại dùngâ¦mà lại không dám bá» tiá»n ra Äá» Äãi ngá» cho nhân viên y tế má»t cách xứng Äáng. Do váºy trong chuyá»n ban hà nh ká»· luáºt nà y, lãnh Äạo phải xem lại mình Äá» tá»± ká»· luáºt mình trÆ°á»c Äã.
Thà nh phá» lo âu chá»ng dá»ch nhÆ°ng Äá»ng thá»i cÅ©ng Äang bế tắc vá» hoạt Äá»ng của các doanh nghiá»p. Doanh nghiá»p Äang kiá»t sức, cạn tiá»n. Äó là má»t sá»± tháºt, kết quả của chuá»i ngà y giãn cách. Gần 70% trong hÆ¡n 21.000 doanh nghiá»p Äược khảo sát Äã Äóng cá»a, phần lá»n vì chuá»i cung ứng Äứt gãy. ChÃnh phủ chá» Äạo cho phép hà ng hoá Äược lÆ°u thông bình thÆ°á»ng, trừ hà ng cấm, nhÆ°ng các Äá»a phÆ°Æ¡ng vẫn má»i nÆ¡i ra má»t quy Äá»nh. LÆ°u thông hà ng hoá vì thế bá» tắc nghẽn, khiến chi phà váºn chuyá»n tÄng vá»t do thá»i gian lÆ°u thông tÄng gấp nhiá»u lần và doanh nghiá»p phải mất thêm khoản tiá»n không nhá» từ chi phà xét nghiá»m cho lái xe. Thiếu vá»n, nhà máy không sản xuất, công nhân thất nghiá»p ÄÆ°a Äến há» luỵ thiếu Än, chá» trông chá» há» trợ của nhà nÆ°á»c. Doanh nghiá»p, công nhân nóng lòng Äược mau tái hoạt Äá»ng nhÆ°ng viá» n cảnh cÅ©ng Äang mù má» lắm. Doanh nghiá»p Äá» nghá» nhà nÆ°á»c có chÃnh sách phù hợp cho những ngÆ°á»i Äã tiêm 2 mÅ©i vaccine Äược trá» lại là m viá»c. Äá»ng thá»i, doanh nghiá»p kiến nghá» tÃch hợp phần má»m khai báo y tế, di biến Äá»ng dân cÆ°, táºn dụng IT Äá» giảm bá»t thủ tục giấy tá». Nên chá» có chung má»t mẫu Äá» tiá»n viá»c lÆ°u thông và hoạt Äá»ng. Äây không chá» là mong Äợi riêng của các doanh nghiá»p mà còn là mong má»i của ngÆ°á»i dân. Con virus Äã lắm ná»i lo mà chuyá»n giấy tá» cÅ©ng là ná»i lo không kém. Sao cứ dùng dằng, rắc rá»i mãi vá»i mấy thứ giấy nà y Äến thế?
Trá» lại vá»i vaccine, sau má»t thá»i gian dà i Äi xin các nÆ°á»c, hôm qua Chủ tá»ch nÆ°á»c ta Äã Äá» nghá» chÃnh phủ Ấn Äá» cho Viá»t Nam vay khẩn cấp 10 triá»u liá»u vaccine ngừa virus trong thá»i gian tá»i, Äá»ng thá»i cung cấp các thuá»c Äiá»u trá» virus cho Viá»t Nam. Bên Äó cÅ©ng Äang lung tung dá»ch bá»nh, lá»i khẩn cầu nà y không biết có Äược Äáp ứng không? Ừ thì ngá»i chá» xem váºy. Chứ giá» giãn cách rảnh quá, á» không biết là m gì? Có lẽ mình mua trá» quá, chẳng ai chá»u bán vaccine cho mình ngoà i anh Sinopharm nên Äà nh Äi xin, Äi vay chứ ta có Quỹ vaccine từng huy Äá»ng Äược chÃn, mÆ°á»i ngà n tá»· kia mà . Tiá»n có mà không có vaccine cứu dân, Äau tháºt!
Tin cuá»i hôm nay là tin Thủ tÆ°á»ng yêu cầu nghiên cứu xá» lý hà nh vi hủy ÄÆ¡n hà ng âÄi chợ há»â. Thủ tÆ°á»ng Äá» nghá» Bá» trÆ°á»ng Công an chá» Äạo các ÄÆ¡n vá» nghiên cứu có chế tà i xá» lý nghiêm hà nh vi hủy ÄÆ¡n hà ng âÄi chợ há»â Äá» bá» Äá»i, tình nguyá»n viên yên tâm há» trợ, giúp Äỡ nhân dân. Dân tình nhất là dân Sà i Gòn rất phẫn ná» viá»c huá»· ÄÆ¡n hà ng kiá»u nà y. Báo chà nói nhiá»u, truyá»n hình cÅ©ng nói nhiá»u và giá» Äến Thủ tÆ°á»ng cÅ©ng quan tâm. NhÆ°ng cho Äến giá» nà y chẳng thấy mặt mÅ©i, tên tuá»i, hình ảnh của ngÆ°á»i phạm tá»i Äâu cả. Thế thì xá» lý ai, chế tà i ai? Chá» cần dân ÄÆ°a má»t hình ảnh tiêu cá»±c nà o Äó lên mạng xã há»i, chÆ°a Äầy má»t ná»t nhạc công an, dân quân có mặt gá»i giấy má»i ngay. Sao mấy kẻ bom hà ng chẳng thấy mặt chá» thấy chữ trên báo? Äặt hà ng có tên tuá»i, Äá»a chá» rõ rà ng kia mà , sao không nêu ÄÃch danh mà cứ máºp má» thấy tin mà chẳng thấy ngÆ°á»i. An ninh ta dá» Äến thế à ? Hay Äằng sau viá»c nà y lại chứa mục ÄÃch gì Äấy. Ai mà biết. Ãn mạng không thủ phạm, má»t tá»±a Äá» khá hay cho chuyá»n nà y Äây.
7.9.2021
Sà i Gòn lockdown ngà y thứ sáu mÆ°Æ¡i má»t.
DODUYNGOC
Tags: covid-19, Đại dịch, độc tài, Tham nhũng, toàn trị, vaccine, Việt Nam