Thư Gửi Các Báo Cáo Viên Đặc Biệt Liên Hiệp Quốc: Công Ước Hà Nội về Tội Phạm Mạng
Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights (OHCHR)
Palais des Nations
1211 Geneva 10, Switzerland
17 July 2025
Subject: Urgent Human Rights Concerns Regarding the UN Convention on Cybercrime
Dear High Commissioner,
We respectfully write to raise serious human rights concerns regarding the United Nations Convention on Cybercrime, adopted under General Assembly resolution 79/243 and scheduled to open for signature in October 2025 in Hanoi. While the Convention purports to strengthen global cooperation against cybercrime, it contains provisions that—if left unchecked—may facilitate cross-border repression and severely undermine digital rights and fundamental freedoms.
As documented in the Comparative Analysis published by the Alliance for Vietnam’s Democracy, the Convention grants expansive powers to state actors while failing to establish binding safeguards against misuse. Authoritarian regimes such as the Socialist Republic of Vietnam are poised to exploit this framework to criminalize dissent, suppress free expression, and pursue peaceful critics abroad.
Among the most alarming provisions:
- Article 35 compels states to cooperate on any “serious crime” involving electronic evidence—regardless of whether the crime is cyber-specific. This could allow repressive governments to seek extradition or surveillance of activists and journalists under vague domestic charges like “propaganda against the state.”
- Article 22 endorses the “passive personality” principle, enabling states to assert extraterritorial jurisdiction over online conduct that allegedly harms their nationals, thereby legitimizing transnational censorship.
- The Convention includes no independent oversight mechanism, no obligation to notify individuals subjected to surveillance or cooperation requests, and no avenue for redress. These omissions run contrary to the principles enshrined in international human rights law and undermine the commitments under instruments such as the ICCPR.
Vietnam’s 2018 Law on Cybersecurity, detailed in the enclosed analysis, exemplifies how such powers are abused. The law criminalizes online “defamation of the state” and mandates forced data localization and warrantless disclosure to state security agencies—policies enforced by the Ministry of Public Security and military cyber units without judicial oversight. There is every indication that Vietnam intends to internationalize these mechanisms through the Convention, using it as legal cover to pursue critics and suppress independent voices beyond its borders.
As highlighted in the Comparative Analysis:
“The convergence of Vietnam’s approach with a permissive international treaty will usher in a more illiberal cyber order, where the lines between genuine cybercrime and political dissent are increasingly blurred—both in Vietnam and beyond.”
We therefore respectfully urge the Office of the High Commissioner for Human Rights to:
- Publicly and urgently raise concerns about the Convention’s human rights risks in appropriate forums, including the Human Rights Council and General Assembly;
- Call for the adoption of a supplementary protocol or political declaration establishing independent oversight, notice obligations, and binding safeguards aligned with international human rights standards;
- Advocate for implementation guidance that protects the rights to freedom of expression, privacy, due process, and the principle of non-refoulement, especially in politically sensitive cases;
- Monitor and report on the Convention’s potential misuse through communications, special procedures, and technical guidance to states and civil society.
The Convention as currently drafted creates a powerful international enforcement tool without meaningful rights-based guardrails. Without urgent corrective action, it risks becoming a global instrument for surveillance, censorship, and repression—at odds with the values and mandates of your Office.
We remain at your disposal for further consultation or briefing and would be honored to share additional documentation or present our findings in person or virtually at your convenience.
With sincere respect,
Alliance for Vietnam’s Democracy
Attachment:
Comparative Analysis – Vietnam’s Cybersecurity Law vs. the UN Convention on Cybercrime (Alliance for Vietnam’s Democracy, 2025)
[Bản dịch tiếng Việt]
Văn phòng Cao Ủy Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc (OHCHR)
Palais des Nations
1211 Geneva 10, Thụy Sĩ
Ngày 17 tháng 7 năm 2025
V/v: Quan tâm khẩn cấp về nhân quyền liên quan đến Công ước Liên Hiệp Quốc về Tội phạm mạng
Kính gửi Cao Ủy,
Chúng tôi trân trọng gửi thư này để nêu lên những quan tâm nghiêm trọng về nhân quyền liên quan đến Công ước Liên Hiệp Quốc về Tội phạm mạng, được thông qua theo Nghị quyết Đại hội đồng số 79/243 và dự kiến sẽ được mở ký vào tháng 10 năm 2025 tại Hà Nội.
Mặc dù Công ước này được trình bày như một công cụ nhằm tăng cường hợp tác toàn cầu trong lãnh vực phòng chống tội phạm mạng, song nó lại chứa đựng nhiều điều khoản – nếu không được kiểm soát – có thể tạo điều kiện cho các hành vi đàn áp xuyên biên giới và đe dọa nghiêm trọng đến các quyền tự do căn bản và quyền kỹ thuật số.
Như đã được trình bày trong Bản Phân Tích So Sánh do Liên Minh Vì Dân Chủ Cho Việt Nam công bố, Công ước này trao cho các quốc gia quyền lực rộng lớn mà không kèm theo các cơ chế ràng buộc để ngăn chặn việc lạm dụng. Những chế độ độc tài như Cộng hoà Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam có thể lợi dụng khuôn khổ này để hình sự hoá các bất đồng chính kiến, bóp nghẹt tự do ngôn luận, và truy đuổi những người chỉ trích ôn hoà ở nước ngoài.
Những điều khoản đáng lo ngại nhất bao gồm:
- Điều 35 buộc các quốc gia phải hợp tác trong bất kỳ “tội phạm nghiêm trọng” nào có liên quan đến bằng chứng điện tử – bất kể tội danh đó có liên quan đến mạng hay không. Điều này có thể cho phép các nhà cầm quyền độc tài yêu cầu dẫn độ hoặc giám sát các nhà báo và nhà hoạt động dựa trên những cáo buộc mơ hồ như “tuyên truyền chống nhà nước.”
- Điều 22 công nhận nguyên tắc “quyền tài phán thụ động,” cho phép các quốc gia mở rộng thẩm quyền ngoài lãnh thổ đối với các hành vi trực tuyến bị cho là gây tổn hại đến công dân của họ – hợp thức hóa kiểm duyệt xuyên quốc gia.
- Công ước không quy định bất kỳ cơ chế giám sát độc lập nào, không yêu cầu thông báo cho cá nhân bị theo dõi hoặc bị yêu cầu hợp tác, và cũng không đưa ra lối thoát nào cho việc khiếu kiện hoặc bồi thường. Những thiếu sót này trái ngược với các nguyên tắc được quy định trong luật nhân quyền quốc tế và phá hoại các cam kết theo Công ước Quốc tế về Các Quyền Dân sự và Chính trị (ICCPR).
Luật An ninh mạng năm 2018 của Việt Nam – được phân tích chi tiết trong tài liệu đính kèm – là minh chứng rõ ràng cho việc các quyền lực như vậy bị lạm dụng ra sao. Luật này hình sự hoá các việc “xuyên tạc nhà nước” trên mạng, áp đặt yêu cầu lưu trữ dữ liệu trong nước và buộc các công ty phải cung cấp dữ liệu cho cơ quan công an mà không cần lệnh của toà – tất cả đều được thực thi bởi Bộ Công an và các đơn vị an ninh mạng quân đội, không có sự giám sát tư pháp.
Mọi dấu hiệu đều cho thấy Việt Nam có ý định quốc tế hoá các cơ chế đàn áp này thông qua Công ước, sử dụng nó như một vỏ bọc pháp lý để truy lùng người bất đồng chính kiến và bóp nghẹt tiếng nói độc lập vượt ra ngoài biên giới quốc gia.
Như đã được nhấn mạnh trong Bản Phân Tích So Sánh:
“Việc hội tụ giữa cách tiếp cận của Việt Nam và một công ước quốc tế dễ bị lạm dụng có thể dẫn đến sự hình thành một trật tự mạng phản tự do, nơi ranh giới giữa tội phạm mạng thực sự và tiếng nói bất đồng chính kiến ngày càng bị xóa nhòa – không chỉ ở Việt Nam mà còn vượt ra ngoài.”
Do đó, chúng tôi trân trọng đề nghị Văn phòng Cao Ủy Nhân Quyền thực hiện các hành động sau:
- Công khai và khẩn cấp nêu lên các quan ngại về nguy cơ cho nhân quyền của Công ước tại các diễn đàn thích hợp, bao gồm Hội đồng Nhân quyền và Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc;
- Kêu gọi việc thông qua một nghị định thư bổ sung hoặc tuyên bố chính trị nhằm thiết lập cơ chế giám sát độc lập, nghĩa vụ thông báo, và các biện pháp bảo vệ ràng buộc phù hợp với tiêu chuẩn nhân quyền quốc tế;
- Vận động ban hành hướng dẫn thực thi nhằm bảo vệ quyền tự do ngôn luận, quyền riêng tư, thủ tục pháp lý công bằng, và nguyên tắc không trục xuất trong các trường hợp nhạy cảm về chính trị;
- Theo dõi và báo cáo về việc Công ước có thể bị lạm dụng thông qua các cơ chế thông tin, thủ tục đặc biệt, và hướng dẫn kỹ thuật đối với các quốc gia và xã hội dân sự.
Với nội dung như hiện nay, Công ước này tạo ra một công cụ thực thi xuyên quốc gia mạnh mẽ nhưng lại thiếu các rào chắn về quyền con người. Nếu không có hành động điều chỉnh khẩn cấp, Công ước có nguy cơ trở thành công cụ toàn cầu cho giám sát, kiểm duyệt và đàn áp – đi ngược lại các giá trị và sứ mệnh của Văn phòng Ngài.
Chúng tôi sẵn sàng hỗ trợ thêm qua thảo luận trực tiếp hoặc trực tuyến theo thời gian thuận tiện cho Quý Văn phòng, và rất hân hạnh được chia sẻ thêm tài liệu hoặc trình bày các phát hiện của chúng tôi một cách đầy đủ hơn.
Trân trọng kính chào,
Liên Minh Vì Dân Chủ Cho Việt Nam
Tài liệu đính kèm:
Phân Tích Luật An Ninh Mạng của Việt Nam và Công Ước Liên Hiệp Quốc về Tội Phạm Mạng